Dyrektywa Omnibus a Twój sklep internetowy – jakie zmiany koniecznie musisz wprowadzić? Cz. 1

Od 1 stycznia 2023 roku wszystkich polskich przedsiębiorców obowiązuje dyrektywa Omnibus, która zaraz obok dyrektywy cyfrowej oraz dyrektywy towarowej ma za zadanie chronić klientów przed nieuczciwymi praktykami sprzedawców. Przeczytaj nasz artykuł, aby dowiedzieć się, jakie zmiany koniecznie musisz wprowadzić do swojego sklepu internetowego, żeby uchronić się przed karami finansowymi.

Dyrektywa Omnibus – o co tak właściwie chodzi?

Dyrektywa Omnibus to potoczna nazwa Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej 2019/2161 z dn. 27 listopada 2019 roku, inaczej nazywanej Dyrektywą w sprawie egzekwowania i modernizacji. Rok 2023 jest kluczowy dla polskich przedsiębiorców, gdyż to od tego momentu zaczynają obowiązywać w kraju nowe przepisy. Polski rząd zmienił:

• Ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów z dn. 16 lutego 2007 roku,
• Ustawę o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym z dn. 23 sierpnia 2007 roku,
• Ustawę o informowaniu o cenach towarów i usług z dn. 9 maja 2014 roku,
• Ustawę o prawach konsumenta z dn. 30 maja 2014 roku.

Zmiany w tych ustawach powinny być znane przez wszystkich przedsiębiorców, gdyż wpływają one na funkcjonowanie nie tylko sklepów stacjonarnych, ale i sklepów internetowych. Ale po co to wszystko? Jaki jest cel dyrektywy Omnibus, obowiązującej w całej Unii Europejskiej? Otóż głównym jej zadaniem jest ujednolicenie przepisów dotyczących ochrony konsumenckiej we wszystkich krajach należących do UE. Równocześnie chodzi o ich rozszerzenie i unowocześnienie, aby były dostosowane do postępującej cyfryzacji i zmian świata z niej wynikających. Dla klientów najważniejszy jest cel związany z zapobieganiem manipulacjom cenowym, jak też zwiększenie przejrzystości internetowych platform handlowych i sklepów online.

Konkretne zmiany, jakie mają zostać wprowadzone przez sklepy, to:

• informowanie klientów o najniższej cenie produktu obowiązującej w okresie 30 dni przed wprowadzeniem promocji,
• informowanie klientów o sposobach dodawania i weryfikacji opinii na stronie internetowej sklepu,
• udostępnienie numeru telefonu, pod który klienci mogą dzwonić, jeśli potrzebują pomocy związanej z zakupem produktu,
• wyświetlanie wyników wyszukiwania w witrynie sklepu internetowego.

Dyrektywa Omnibus a biznes e-commerce

Przyjrzyjmy się po kolei każdemu z wymienionych podpunktów, aby zobaczyć, jakie dokładnie obowiązki wobec przedsiębiorców płyną z dyrektywy Omnibus. Pierwszy podpunkt jednoznacznie wiąże się z ograniczeniem manipulacji cenami. Takie zjawiska wśród nieuczciwych sprzedawców miały miejsce chociażby podczas tzw. Black Friday – czyli dnia wielkich obniżek; kiedy wiele sklepów tydzień wcześniej sztucznie zawyżało ceny, aby w czarny piątek „obniżyć je”, czyli de facto dostosować do poziomu przed sztuczną podwyżką (a więc dla klienta nie była to żadna promocja). Podobnie dzieje się często też przed świętami Bożego Narodzenia. Takie zjawiska nie będą jednak możliwe od 1 stycznia 2023 roku, czyli od wprowadzenia dyrektywy Omnibus. Każdy sprzedawca musi bowiem poinformować potencjalnego klienta, jaka była najniższa cena towaru w ciągu ostatnich 30 dni. Jednoznacznie będzie to bowiem wskazywać na faktyczną promocję.

Oczywiście pojawiają się tu pewne wyjątki, a dotyczą one produktów, które mają krótką datę ważności – tutaj wskazuje się ostatnią obowiązującą cenę przed promocją. Jeżeli zaś sprzedajemy jakiś produkt sezonowo – i pojawia się on w naszym sklepie na okres krótszy niż 30 dni, wówczas i tak musimy poinformować klienta o najniższej cenie w tym czasie. Wielu sprzedawców oferuje też obniżki progresywne – ogłaszając promocje najpierw np. o 10%, następnie o 20% i 30%. Wówczas przedsiębiorca może podawać cenę sprzed pierwszej promocji.

Czy możliwa jest personalizacja cen w zgodzie z programem Omnibus?

Czasami zdarza się, że sklep internetowy stosuje indywidualne promocje – na przykład obniża cenę tylko określonej grupie klientów, w oparciu o ich historię zakupów, wiek, lokalizację czy inne szczegółowe parametry. Co ważne – sprzedawca wówczas powinien poinformować konsumenta o spersonalizowanie cen na podstawie profilowania lub zautomatyzowanego podejmowania decyzji. Obowiązek informacyjny dotyczy także sytuacji, gdy ceny są podwyższane/zmniejszane w hotelach i biurach podróży podczas sezonu/po sezonie. Jak widać, dyrektywa Omnibus znacząco ogranicza możliwość manipulacji promocjami, gdyż konsumenci są informowani o zmianach cen.

Opinie w sklepie internetowym a dyrektywa Omnibus

Dyrektywa Omnibus wskazuje też, że sklep internetowy ma obowiązek informowania klientów o sposobach dodawania i weryfikacji opinii dotyczących produktów. Oznacza to, że każdy właściciel sklepu internetowego powinien wiedzieć, czy opinię napisał faktyczny kupujący i jak zostało to zweryfikowane. Czasami zdarza się, że wszystkie recenzje są pozytywne – wówczas pojawić się może u niektórych użytkowników wątpliwość, czy aby na pewno publikowane są wszystkie komentarze. I taka informacja powinna być umieszczona na stronie internetowej. Zakazano publikacji fałszywych recenzji, które pisane są na zamówienie (na przykład przez znajomych, którzy nie korzystają z produktu), w przypadku opinii sponsorowanych należy zaznaczyć jej pochodzenie. Ponadto sprzedawca ma obowiązek poinformowania, w jaki sposób oblicza średnią produktu. Wszystko po to, aby konsument miał dostęp do rzetelnych informacji o produkcie.

Jak widać, dyrektywa Omnibus wprowadza wiele zmian, jednak omówiliśmy tylko te najważniejsze. W drugiej części artykułu przyjrzymy się kwestiom związanym z publikacją kontaktu do sklepu internetowego, z wyświetlaniem wyników wyszukiwania w witrynie, jak też wskażemy, co grozi za łamanie zasad dyrektywy.